Magnús Einarsson

(1848-1934)

Fáir ef einhverjir hafa haft eins mikil áhrif á tónlistarlíf á einum stað og Magnús Einarsson (oft kallaður Magnús organisti) á Akureyri um lok nítjándu aldarinnar og byrjun þeirrar tuttugustu, hann kenndi söng, stofnaði og stjórnaði kórum og lúðrasveitum, samdi tónlist og gjörbreytti tónlistarlífi bæjarins. Þrátt fyrir það varð hann aldrei efnaður en umfram allt hugsjónamaður.

Magnús fæddist líklega sumarið 1848, heimildum ber reyndar ekki alveg saman um fæðingardag Hann fæddist og ólst upp í Köldukinn í Suður-Þingeyjarsýslu í sárri fátækt þar sem litlir möguleikar voru á menntun. Fljótlega var ljóst að Magnús hefði sönghæfileika en ekki lá fyrir að hann legði tónlist fyrir sig, hann starfaði sem sjómaður og verkamaður framan af en um tvítugt auðnaðist honum að læra á orgel í nokkra mánuði hjá sr. Ólafi Pálssyni á Melstað í Miðfirði

Magnús fluttist til Akureyrar árið 1875, í framhaldi af því fór hann til Reykjavíkur tveimur árum síðar og nam orgel- og fiðluleik ásamt söngfræði hjá Jónasi Helgasyni um tveggja mánaða skeið. Hann gerðist síðan organisti við Akureyrarkirkju það sama ár, 1877 og um svipað leyti stofnaði hann söngfélagið Gígjuna, blandaðan kór á Akureyri Hann stjórnaði að auki öðru söngfélagi á Akureyri og því þriðja í Lögmannshlíðarsókn, svo virðist sem þau hafi ekki borið nöfn.

Árið 1881 fluttist Magnús til Húsavíkur þar sem hann starfaði um fimm ára skeið, þar kenndi hann á harmoníum sem hann hafði með sér og notaði við messuhald en það var fyrsta slíka hljóðfærið sem leikið var á við kirkjusöng á Húsavík. Hann kom einnig á fjórrödduðum kirkjusöng á staðnum og stjórnaði að auki söngfélagi unglinga sem söng í nokkur skipti opinberlega.

Árið 1886 kom Magnús aftur til Akureyrar og tók til við fyrri störf sín sem organisti og gegndi því starfi raunar til ársins 1911, þá stjórnaði hann söngfélaginu Gígjunni áfram auk þess að kenna á orgel og söng við Barnaskólann á Akureyri, einnig kenndi hann eitthvað söng við Barnaskólann á Möðruvöllum við utanverðan Eyjafjörð. Um tíma mun hann hafa stjórnað Taflfélagskvartettnum og Prentsmiðjukvartettnum sem síðar ásamt Gígjunni runnu inn í nýjan sameinaðan kór sem Magnús var einn af stofnendum að, Söngfélaginu Geysi (síðar Karlakórnum Geysi) sem var settur á laggirnar árið 1922.

Magnús hafði sótt um styrk til utanfarar til að mennta sig betur í tónlistinni, og komst til Kaupmannahafnar veturinn 1893-94. Þegar hann kom heim frá Danmörku hafði hann meðferðis nokkur blásturshljóðfæri sem honum hafði áskotnast og þau nýttust vel í Hornaflokki Akureyrar sem hann hafði stofnað haustið áður en þessi fyrsta akureyska lúðrasveit starfaði ekki lengi.

Magnússamdi tónlist og árið 1898 var leikrit sett á svið á Akureyri og innihélt það tónlist eftir hann, Magnús var ennfremur liðtækt ljóðskáld og samdi mörg kvæði, hann var t.a.m. þekktur fyrir lausavísur sínar. Hann skrifaði einnig um tónlist og birtust nokkrar greinar eftir hann í tímaritinu Gjallarhorni árin 1904 og 05.

Árið 1900 var Söngfélagið Hekla stofnað og varð Magnús stjórnandi þess. kórinn fór í söngferðalag til Noregs haustið 1905, fyrstur íslenskra kóra og hlaut hann mikla athygli fyrir enda þótti þetta mikið afrek.. Sá kór starfaði til ársins 1907 en Magnús var gerður að heiðursfélaga hans.Það sama ár, 1907 var ný lúðrasveit stofnuð undir stjórn Magnúsar en sú gekk undir nafninu Lúðrasveitin Hekla (sama nafnið og kórinn ) og starfaði hún allt fram á fjórða áratug aldarinnar en Lúðrasveit Akureyrar var síðan stofnuð upp úr henni. Magnús lék líklega sjálfur á kornett í sveitinni.

hann kenndi söng við barnaskólann allt til ársins 1915 en þá voru honum veitt heiðurslaun fyrir framlag sitt til sönglistarinnar á Akureyri. Um svipað leyti hætti hann að stjórna lúðrasveitinni. Hann hafði byrjað að æfa kór í Glæsibæjarhreppi árið 1910 og gekk hann undir nafninu Söngfélagið Geysir, ekki liggur fyrir hversu lengi hann stjórnaði þeim kór 1919 til 22 stjórnaði hann ennþá kór sem líkast til var nafnlaus – Magnús lést 1934

Read more